Η χωρίς ανάσα βύθιση, οι εσωτερικές δονήσεις, το αγκομαχητό, η αδιάκοπη εσωτερική πάλη αφήνουν εκκωφαντικό αποτύπωμα στο ζωγραφικό έργο της Εγκράτειας Ρούμπου.
«Στους παλλόμενους από χρώμα και φως, λέξεις, γραμμές, προσθήκες χαρτιού, ουλές και ρωγμές αφαιρετικούς καμβάδες της, μετεωρίζεται με τρόπο συνοπτικό αλλά έξεργο η άυλη ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης», σημειώνει η Αρχαιολόγος – Ιστορικός της Τέχνης, Ίρις Κρητικού. Και η καλλιτέχνιδα, με μία «διαδικασία «εξάχνωσης και μεταμόρφωσης» μέσα από τη θαρραλέα ζωγραφική πράξη που εγκαταλείποντας κάθε δικλείδα κοσμητικής ασφάλειας, αφηγείται με τρόπο λιτό και σωματοποιημένο μία προσωπική εμπειρία του κόσμου», μας προσκαλεί να δούμε πέρα από την επιφάνεια, να συντονιστούμε με τη φωνή μέσα μας.
«Η ανάγκη μου να βυθιστώ κάτω από την επιφάνεια», σημειώνει η Εγκράτεια Ρούμπου, «η βύθιση στη λάσπη του Samuel Beckett στο Πώς Είναι, στο 4.48: Ψύχωση, στο Λαχταρώ της Sarah Kane, η κατάβαση στην κόλαση του Δάντη, αποτυπώνεται μέσα από ένα εσωτερικό σύστημα επαναλαμβανόμενων εικόνων και αναμνήσεων. Διαφορετικές σημειώσεις που συνομιλούν πάνω στη ζωγραφική επιφάνεια. Κείμενα στα οποία επεμβαίνω ζωγραφικά, ανακατεύονται και ξαναγράφονται από την αρχή. Λέξεις, φράσεις, σημάδια και στίγματα που προκύπτουν από την επαναλαμβανόμενη γραφή, μια γραφή αυτόματη, ένας εικαστικός εξαγνισμός. Τη χειρονομία, την ύλη του χρώματος, τη συνύπαρξη και την πάλη όλων αυτών των στοιχείων στην ίδια τη ζωγραφική επιφάνεια. Αυτό το «σκάλισμα», «σκάψιμο» στα διαφορετικά επίπεδα που προκύπτουν με φέρνει αντιμέτωπη με το βάρος της ίδιας της ύπαρξης».
Είναι εδώ όπου ο ζωγραφικός μονόλογος μετουσιώνεται σε διάλογο, για όποιον τολμά έστω και μία βουτιά στο αβέβαιο της ανθρώπινης ύπαρξης. Πρόκειται για ένα ταξίδι αναζήτησης. Μία διαδρομή δύσκολη. Λέξεις, που αν και άηχες, ηχούν με την εκκωφαντική τους σιωπή. Φράσεις, συνειδητές ή και ασυνείδητες, χρώμα και φως, επαναλαμβανόμενα μοτίβα, παράδοξες λεπτομέρειες που μετά βίας γίνονται αντιληπτές, στιγμιαία θραύσματα ενός εσωτερικού «μουρμουρητού». Στροφή έσω.
Όπως σημειώνει η Ίρις Κρητικού, πρόκειται «για μια γενναία επιστροφή στη φωτεινά οδυνηρή Αποτυχία του Μπέκετ, στη στροβιλική περιδίνηση, στη στροφή έσω και στην ύστατη Έξοδο του «Λαχταρώ». Στο Καθαρτήριο του νου και στη συμπαντική μήτρα της γένεσης και του κόσμου που εξακολουθητικά μας γκρεμίζει στο έρεβος και μας εξυψώνει για λίγο ακόμη στο φως».
Πληροφορίες :
Διάρκεια Έκθεσης : 28 Σεπτεμβρίου – 25 Οκτωβρίου 2023
Ώρες Λειτουργίας :
Δευτέρα κλειστά
Τετάρτη – Σάββατο 11:00 – 16:00
Τρίτη – Πέμπτη – Παρασκευή 11:00 – 20:00
Η είσοδος στην έκθεση είναι ελεύθερη για το κοινό.
Εικαστικός Κύκλος ΔΛ, Ακαδημίας 6, Τ.Κ. 10671, Αθήνα, T. (+30) 210 3646818
email: info@ikastikoskiklos.com – www.ikastikoskiklos.com
Παράλληλα πραγματοποιείται έκθεση της Εγκράτειας Ρούμπου και στη Θεσσαλονίκη, στην αίθουσα τέχνης METAMORFOSIS, (Χρυσοστόμου Σμύρνης 11) από 13 Οκτωβρίου έως τις 11 Νοεμβρίου.
Κείμενο Εγκράτειας Ρούμπου :
Τίτλος έκθεσης: κάποιες φορές ακούω τόσο δυνατά το μέσα μου
C: «Θέλω να νιώθω με το σώμα μου έτσι όπως νιώθει η ψυχή μου»
Sarah Kane «Λαχταρώ»/«Crave», 1998
Κραυγάζουν οι εσωτερικές δονήσεις σε αυτό το τόσο υπέροχο όσο και καταστροφικό συναίσθημα της κατανόησης της ίδιας μας της ύπαρξης. Ένα αγκομαχητό, ένας εσωτερικός μονόλογος/διάλογος, συχνά τεμαχισμένος σε περισσότερες από μία εσωτερικές φωνές. Με απροσδιόριστο χώρο και χρόνο δράσης.
Εσωτερική βύθιση. H αγωνία για κάθαρση, η επιστροφή στην αρχή, στη γένεση, στη μήτρα. Διεργασίες επίπονες. Στο δρόμο της λυτρωτικής επιστροφής, κείμενα που αναφέρονται στην ίδια ανησυχία, ο Δάντης, ο Samuel Beckett, η Sarah Kane, o Allen Ginsberg εισβάλλουν στο έργο και το αποτύπωμά τους εμφανίζεται με πολλές και διαφορετικές μορφές.
Επεμβαίνω στα κείμενα ζωγραφικά, προσθέτω και αφαιρώ λέξεις και φράσεις, μία γραφή αυτόματη σε μία διαδικασία διαλογισμού και λύτρωσης, ένας εικαστικός εξαγνισμός. Πρόκειται για ταξίδι αναζήτησης. Αυτογνωσία ή κάθαρση, η κόλαση του Δάντη; Μία διαδρομή δύσκολη, όπου οι λέξεις και οι εικόνες καλούν τον θεατή σε επαναλαμβανόμενη φυγή. Δημιουργούν ρωγμές. Γεννούν την ανάγκη να βυθιστεί πέρα από την επιφάνεια. Αυτές οι διαδρομές, αυτή η αναζήτηση καταγράφονται με εικόνες, με λέξεις, με χρώμα και σημάδια στη ζωγραφική επιφάνεια. Σκέψεις, συναισθήματα και βιώματα, οι άλλοι κι εγώ σε μία συνύπαρξη εικαστική.
Συντροφιά, μία φωνή – όπου φωνή: ο ίδιος μου ο εαυτός – με τη μορφή αναμνήσεων, σκέψεων, συναισθημάτων – όπου σκέψεις, συναισθήματα: χρώματα, σχέδια, σημάδια πάνω στη ζωγραφική επιφάνεια, κομμάτια χαρτιού και αποκόμματα με λέξεις, που αν και άηχες η εκκωφαντική σιωπή τους, προκαλεί θραύσματα «μουρμουρητού» της ίδιας της ύπαρξης που στρέφεται στο μέσα της. Στροφή έσω. Εσωτερική βύθιση.
Αυτά τα θραύσματα αναφέρονται/αποτυπώνονται ως κομμάτια χαρτιού με σημειώσεις, λέξεις, φράσεις συνειδητές ή και ασυνείδητες, επαναλαμβανόμενα μοτίβα, σημειώσεις μέσα σε σημειώσεις, παράδοξες λεπτομέρειες που ίσα ίσα γίνονται αντιληπτές από τον θεατή ή άλλες φορές μόλις που φαίνονται, σε ένα κάλεσμα (προς τον θεατή) να πλησιάσει ακόμη πιο κοντά. Και ο ζωγραφικός μονόλογος να μετουσιωθεί σε διάλογο με όποιον έχει τολμήσει να κάνει έστω και μία βουτιά στο αβέβαιο της ανθρώπινης ύπαρξης. Να δει κάτω από το πρώτο επίπεδο, να κάνει μία στροφή προς τα μέσα, να βυθιστεί στη ζωγραφική επιφάνεια. Να συντονιστεί με τη φωνή μέσα του.
H χωρίς ανάσα βύθιση, το αγκομαχητό, η πάλη που αποτυπώνεται, που αφήνει τα σημάδια της πάνω στη ζωγραφική επιφάνεια ως μοναδικό αποτύπωμα της στιγμής του συναισθήματος που παλεύει με την ίδια την ύπαρξη, το αγκομαχητό, η χωρίς ανάσα βύθιση, η στροφή έσω.
H εσωτερική μάχη, το υπαρξιακό αδιέξοδο, η ζωγραφική αναζήτηση του άμορφου που αναζητά τη μορφή του, η ανυπέρβλητη άβυσσος να προσεγγίσεις τον ίδιο σου τον εαυτό, το απόλυτο μαζί που δεν κουβαλάει μέσα του καμία προηγούμενη μνήμη της ύπαρξης μας, που δεν έχει αρχή μέση και τέλος, που ο χρόνος δεν υπάρχει.
Θυμάσαι… Λαχταρώ!
Website: roumpou.art
Instagram: egkrateia.roumpou
Κείμενο Ίρις Κρητικού | Αρχαιολόγος - Ιστορικός της Τέχνης :
Η Μεταφυσική της φύσης και η ενσάρκωση του κενού στο έργο της Εγκράτειας Ρούμπου.
“Who dreamt and made incarnate gaps in Time & Space through images juxtaposed, and trapped the archangel of the soul between 2 visual images and joined the elemental verbs and set the noun and dash of consciousness together jumping with sensation of Pater Omnipotens Aeterna Deus to recreate the syntax and measure of poor human prose and stand before you speechless and intelligent and shaking with shame”
Allen Ginsberg, Howl and Other Poems
«Ιδωμένη από κάθε της διαφορετική πτυχή, η φύση θεωρείται η πλέον συγκεκριμένη υπόσταση της δημιουργίας. Τόσο στη σχέση του θείου και του ανθρώπινου κατά την Ενσάρκωση, όσο και ως συμμετέχουσα στην αλληλεπίδραση με τη χάρη και την ελευθερία. Υπό το πρίσμα αυτό, αποτελεί κεντρικό πρόσημο στη Θεία Κωμωδία του Δάντη, έναν συμπαντικό ποιητικό μικρόκοσμο γένεσης και πίστης. Στον “Παράδεισο”, το ρευστότερο και λιγότερο διαβασμένο από τα τρία μέρη της Κωμωδίας, η σχέση χάριτος και φύσης σταδιακά οδηγείται στην ολοκλήρωσή της. Σε ένα βάθος τόσο πνευματικό όσο και οντολογικό. Η Θεία Κωμωδία, το πιο συναρπαστικό ίσως θρησκευτικό ποίημα που γράφτηκε ποτέ, είναι επίσης το αποτέλεσμα μιας βαθιάς ανθρώπινης οπτικής για τον κόσμο που μεταδίδεται μέσω μιας φανταστικής απόδοσης της εμπειρίας ενός ατόμου. Μία χωρίς όρια σχεδόν αλληγορία της εκπαίδευσης που βασίζεται στο επίπονο ατομικό ταξίδι του ανθρώπου προς τη σωτηρία, συνδέοντας την προσωπική ιστορία του ενός με την παγκόσμια ιστορία της ανθρωπότητας και παρουσιάζοντας το ταξίδι αυτό ως παράδειγμα για όλους τους ανθρώπους, ως έξοδο και πορεία μέσα από την έρημο, στη γη της επαγγελίας. Πρόκειται στην ουσία για μια αρχετυπική ιστορία που αφορά στις δυνατότητες της ατομικής και της κοινοτικής μεταμόρφωσης», γράφει η Mary Taylor στο άρθρο της «The Sparkling of the Holy Ghost»: The Metaphysics of Nature and Grace in Dante’s Paradiso (https://www.communio-icr.com/).
Η συνάντηση της ατομικής ύπαρξης με την ιστορία της ανθρωπότητας, η διηνεκής και αλληλένδετη εμπειρία του κλυδωνιζόμενου μεταξύ της ατομικής και της ομαδικής συνθήκης βίου, η εξακολουθητική αναμέτρηση με τον φόβο του επέκεινα και η λαχτάρα του ανθρώπου να προλάβει να συναντήσει και να γνωρίσει την επίγεια ευτυχία, η εν συνόλω αδυναμία αλλά και η – για διαφορετικούς κάθε φορά λόγους – στιγμιαία δυνατότητα υπέρβασης της καθημερινής τρώσης, η αγωνία και η ευθραυστότητα της ανθρώπινης φύσης που διαπνέουν τη Θεία Κωμωδία καθιστώντας την διαχρονική και διαπεραστικά επίκαιρη έως σήμερα, διαπνέουν με την ίδια καθηλωτική για τον θεατή ενορατική ορμή την παρούσα ενότητα έργων της Eγκράτειας Ρούμπου.
Η συνθήκη αυτή της σύγχυσης και του διαπεραστικού αισθήματος της απώλειας που στην ενστικτώδη ζωγραφική της Ρούμπου, διακόπτεται ενίοτε από ενσαρκωμένα ψήγματα αυτογνωσίας, η ευμετάβλητη ορμητική κίνηση του χρωστήρα που διατρέχοντας διαφορετικά ιστορικά και ψυχικά επεισόδια εφορμά με σθένος στον λαβύρινθο του μυαλού και στην ενδοχώρα του βλέμματος, μέσα από την ίδια τους την ειλικρινή ενεργοποιημένη και εξομολογητική διαδικασία, αποτελούν ταυτόχρονα τρόπο και τόπο διάσωσης. Έναν καινούριο τόπο καταφυγής από την Άβυσσο, ένα σχήμα απτό που τρέπει τις ατομικές εσοχές της αλήθειας σε συμπαντική κάθαρση.
Το όραμα του κόσμου στη ζωγραφική της Ρούμπου, εξακολουθητικά παλλόμενο από χειρονομία και ύλη, από κραυγές και ψιθύρους, από καταστροφές και θριάμβους, από ενοράσεις και εσωτερικές δονήσεις, αποτελεί μια επίπονη ενσαρκωμένη κατάθεση δημιουργίας και πρωτογενούς πράξης, ατομικής και συλλογικής ταυτόχρονα. Άχθος απαντοχής και παρηγορία στη μοναξιά του κόσμου, «ένα μικρό πεύκο στο κόκκινο χώμα» του πουθενά. Έναν πρωτόλειο τρόπο αποποίησης του περιττού και υπογράμμισης του πολύτιμου, ένα χειροποίητο εμπειρικό συλλαβικό απτικό αλφάβητο, σε καιρούς αβέβαιους. Ένα τεριρέμ συνθηματικών για την ύπαρξη αναγνώσεων, σημειώσεων και λέξεων που υφαίνονται ενδογενώς – σώμα με σώμα – στον ζωγραφικό καμβά. Και, κυρίως, ένα αισθαντικό και πνευματικό διαχρονικό όχημα ελευθερίας στην ανεξερεύνητη ενδιάμεση περιοχή μεταξύ ορατού και αοράτου.